AKSIRIK VERGİSİ
AKSIRIK VERGİSİ
Hikâye ettiler:
Vaktiyle — Sultan Hamit zamanında – Arnavutluk’ta mı, Yemen’de mi, Asir’de mi bir yerde bir mal memuru varmış ki; halktan vergi almak için fırsat ararmış. Gerçi o zaman vergi tahsili bugünkü gibi muntazam ve biteviye (tekdüze) gitmiyor imişse de ara sıra maliye nezaretinden “tahsilâta kermî verilmesi,, hakkında emirler geldikçe adamcağızın maliyecilik damarları kabarır ve halktan vergi almak için çareler düşünürmüş.
(Vakıa – lâf aramızda – hemen hemen her maliye ve hesap memuru bu zihniyettedir; amma bugünkü rejim çok şükür artık buna müsait olmadığı ve halktan alınacak verginin hududu çizilmiş bulunduğu için hakkını ve vazifesini bilen adamın vergi hususunda hırpalanmayacağı bihakkın umulur.)
Gelelim hikâyemize;
Bu adamcağızın her fırsatta vergi alması o kadar şöhret bulmuş ki; bulunduğu yerden kaldırılması için mazbatalar yapmışlar.. Lâkin hiç Maliye Nezareti böyle “gayretli„ memuru atar mı?.. Herif iskemlesine yerleştikçe yerleşmiş ve ölçüsü, terazisi olmayan vergi kesimlerine kuvvet vermiş.. O halde ki, penceresine çamaşır asandan, kapısını boyatandan, bahçesine çardak yapandan, düğünlerden, derneklerden vergi almaya kalkmış.. hükûmet adamına ne denebilir? Memleket mutasarrıfı mı, kaymakamı mı her kimse mülkiye amiri de bu adamdan müşteki (şikâyetçi) imiş. Bir gün valinin teftişi sırasında bütün erkânı hükûmet topluca bulundukları sırada, kaymakamın teşviki ile birisi valiye şu mealde bir arzuhal vermiş:
“Cenabı hak devlet ve millet hazinesine zeval vermesin. Kasabamız halkı her türlü rüsum ve tekâlifi tediyede (vergileri ödemede) ve mal memurumuz da işbu vergileri tahsilde adeta numune-i imtisal (örnek alınacak) bir gayret ve intizam göstermektedir. Mal memurumuzun bugüne kadar vergiye matrah olacak düğün, dernek, çardak ve saire gibi en hatıra gelmeyen şeyleri bulup çıkardığını görmekle de iftihar etmekteyiz. Yalnız acizlerinin hatırına bir matrah daha geldi. Eğer mazharı kabul olur da tatbike başlanırsa ol babdaki lâyihasını (bu konudaki tasarıyı) ayrıca takdim etmek ve vergi hasılatında tensip buyurulacak (uygun görülecek) miktarda ikramiye ile taltifime (ödüllendirilmeme) müsaade buyurulmak üzere badema (bundan sonra) aksırıktan vergi alması hususunda lieclih tetkik mal memurluğuna emir ve havalesi…„
Vali bunu aldıktan sonra tahkikat yapmış ve mal memuru oradan kaldırılmış… Becayiş (karşılklı değişim)mi, terfi mi? Belli değil.
Tan Gazetesi 09.09.1935